Angst, eenzaamheid, verveling en woede zijn emoties die we allemaal ervaren in ons leven. Elk gevoel heeft zijn eigen trigger en elk gevoel heeft zijn eigen oplossing. Sommige mensen gebruiken eten om met hun gevoel om te gaan. Eten is onlosmakelijk verbonden met emotie vanaf jonge leeftijd. We gebruiken het als troost en om te vieren. Baby’s krijgen de borst of de fles aangeboden om ze te laten stoppen met huilen. Kinderen krijgen iets lekkers als troost na een valpartij of een ijsje na het winnen van een wedstrijd. Als je verkering uitgaat troost je jezelf met Ben & Jerry’s. Bijna elke cultuur of religie gebruikt eten als een belangrijk symbolisch ritueel, van de bruidstaart tot het suikerfeest.

Eten is mijn beste vriend

Elke keer dat een belangrijke levenservaring met eten wordt gevierd – van het etentje ter ere van een promotie tot je jaarlijkse verjaardagstaart – wordt deze emotionele lading sterker. Op een vergelijkbare manier wordt de emotionele band met eten sterker elke keer dat het als pijnstiller of troost wordt gebruikt. Eten is liefde, eten is troost, eten is beloning, eten is een betrouwbare vriend. En soms is eten je enige vriend op momenten dat je pijn en eenzaamheid ervaart. Veel mensen schamen zich omdat eten zo belangrijk voor hen is geworden, omdat eten hun beste vriend is. Maar als je bedenkt hoe emotioneel beladen eten is, is het geen verrassing dat het als een soort pijnstiller kan fungeren. Eten gebruiken om met emoties om te gaan is niet meteen slecht. Het is een vrij onschuldig copingsmechanisme…Een zak chips eten om met je emoties om te gaan is niks mis mee zolang het onderdeel is van een breder plan of strategie. Als het jouw enige copingmachanisme dan is er wel meer reden tot zorg en is het raadzaam om uit te zoeken waarom je precies eet en om daarmee aan de slag te gaan, en om andere manieren te vinden om met gevoelens om te gaan.

Emotie-eten: zou je ook gewoon honger kunnen hebben?

Een Intuïtieve Eter worden betekent leren lief te zijn voor jezelf en je er bewust van worden in hoeverre jij eten gebruikt om met emoties om te gaan. Wat veel mensen als emotie-eten bestempelen, is eigenlijk voornamelijk een psychologisch en biologisch gevolg van voedselbeperking. Misschien heb je er nooit op die manier over nagedacht, maar vraag jezelf eens af: Zou je ‘gewoon’ honger kunnen hebben? Als je overdag te weinig hebt gegeten zal je op het moment dat je thuiskomt zo’n behoefte aan eten eten (honger, trek) hebben dat je waarschijnlijk alles zou kunnen eten wat los en vast zit.

Klinkt dat herkenbaar? Misschien is er een stem in je hoofd dat er een label emo-eten op plakt. Waarschijnlijk heb je een slecht gevoel over dit eetgedrag. Dat gevoel op zichzelf zou ervoor kunnen zorgen dat je de volgende dag weer te weinig eet of dat je zou willen compenseren door extra te sporten. En hoppa, je zit in een vicieuze cirkel.. Het zou ook kunnen dat je wel genoeg eet, maar dat het je te weinig voldoening geeft. Misschien zijn je dagelijkse maaltijden altijd hetzelfde, is het eentonig, saai of smakeloos. Ook dat kan een gevoel van restrictie opleveren met over-eten of een eetbui als gevolg.

Denk jij dat je een emotie-eter bent? Dan is de eerste stap om een na te gaan of je eigenlijk overdag wel voldoende eet om aan je behoeften te voldoen. Zowel als het gaat om honger als om voldoening. Probeer bijvoorbeeld eens een extra tussendoortje in de ochtend en in de middag en check nog eens hoe het met eetbuien in de avond gaat. Daarnaast zou je ook eens kunnen nadenken wat je van jouw dagelijkse maaltijden vindt en of ze je een voldaan gevoel geven. Niets veranderd? Mogelijk is er dan wat anders aan de hand.

Hoe heeft emotie-eten jou geholpen?

In de context van de dieetcultuur is eten om met je emoties om te gaan not done. Emotie eten wordt vaak beschouwd als iets slechts. Het is iets waar je vanaf wilt. We moeten en willen er controle over krijgen in plaats van dat we er zonder oordeel met een open vizier naar kunnen kijken. Maar kunnen we er ook anders naar kijken. Emotie-eten is niet perse slecht! Emotie-eten is eigenlijk best nuttig. Het is een manier van je lichaam om je te laten weten dat er iets aan de hand is. Er is iets aan hand waar je aandacht aan zou moeten schenken. En eten is een manier om daar mee om te gaan.

Het klinkt misschien gek, maar heb je er weleens over nagedacht dat emotie eten je ook geholpen kan hebben? Als emotie-eten helemaal niets voor je zou doen of je helemaal niets zou opleveren…waarom ben je er dan nog niet mee gestopt? Emotie eten was (of is) voor jou misschien de beste (of enige) manier om met lastige, moeilijk of zware situaties in jouw leven om te gaan, wat een uiting kan zijn van onvervulde behoeften. Als je erachter kan komen welk doel emotie-eten dient in je leven krijg je wellicht aanwijzingen over wat jij echt nodig hebt.

Om hier meer inzicht in te krijgen kun je deze schrijfopdracht doen. Schrijf op welke functies eten allemaal heeft vervuld de afgelopen jaren wanneer jij het hebt gelabeld als emotie-eten, stress-eten, comfortfood-eten etc. Bijvoorbeeld: Misschien voel je je eenzaam en helpt eten je af te leiden van dat gevoel? Misschien zit je in een lastige situatie, en heb je te maken met ziekte of een scheiding en kan je wel wat ‘zoetigheid’ gebruiken. Misschien ben je verdrietig? En geeft eten je blijdschap. Denk ook aan spanning, troost, verdoving, afleiding, comfort geven, rustig worden, blijdschap, kalmeringsmiddel, omgaan met eenzaamheid, vieren van, plezier. Schrijf daarnaast alle associaties en herinneringen op die je hebt t.a.v. eten. Als je er op die manier naar leert kijken kan het je informatie geven over wat je nodig hebt en welke behoefte nu niet vervuld worden.

Luister ook de podcastaflevering over emotie-eten en eetbuien

• Evelyn Tribole, M.S., R.D., and Elyse Resch, M.S., R.D., F.A.D.A. 2020. Intuitive Eating, 4th Edition: A Revolutionary Anti-Diet Approach. St. Martin’s Essentials.
• Rumsey, Alissa. 2021. Unapologetic Eating: Make Peace with Food and Transform Your Life. Victory Belt Publishing.
• Turner, Pixie. 2020. The No Need to Diet Book: Become a Diet Rebel and Make Friends with Food. Anima.
• Thomas, Laura 2019. Just eat it. Pan Macmillan